Firma Portretowa "S.I. Witkiewicz" - zasady

Słupsk, ul. Dominikańska 5/9, pomorskie

Kontakt

+48 59 842 40 81

muzeum.slupsk.pl

Stanisława Ignacy Witkiewicz - wyjątkowy polski artysta - pisarz i dramaturg, malarz i fotografik, filozof, który zmarł w 1939 roku w wieku 54 lat. Jego najsłynniejszymi dziełami malarskimi stały się, niezamierzenie, portrety malowane w ramach Firmy Potretowej S.I. Witkiewicz.

Firma Portretowa "S.I. Witkiewicz"

Wykluczona absolutnie jest wszelka krytyka ze strony klienta. Portret może się klientowi nie podobać, ale firma nie może dopuścić do najskromniejszych nawet uwag, bez swego specjalnego upoważnienia (...) Nerwy firmy ze względu na niesłychaną trudność zawodu tejże muszą być szanowane". Tak oto Witkacy jednym z punktów Regulaminu zapewnił sobie komfort tworzenia.

Ten genialny pisarz stworzył w 1925 r. jednoosobową Firmę Portretową, nastawioną na działalność usługowo - zarobkową. Zasady działania Firmy zostały spisane w specjalnym Regulaminie ( w całości do wglądu w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku), który na pozór humorystyczny, wynikał tak naprawdę "z ponurych doświadczeń z klientami".

Witkacy podzielił portrety na pięć podstawowych kategorii:

1. Typ A - osoba portretowana była przedstawiana realistycznie, bez przerysowań, tzw. typ "wylizany".
2. Typ B - rodzaj bardziej charakterystyczny, jednak nadal bez cienia karykatury.
3. Typ C - przeznaczony głównie dla przyjaciół i znajomych, artysta wykonywał je często pod wpływem narkotyków i alkoholu. Portrety tego typu charakteryzowały się dużą dozą karykatury, zarówno formalnej, jak i psychologicznej. Były to kompozycje abstrakcyjne, realizujące założenia tzw. Czystej Formy.
4. Typ D - to samo co w typie C, jednak bez pomocy jakichkolwiek środków odurzających.
5. Typ E - zupełna dowolność w interpretacji psychologicznej modelu, według intuicji firmy.

Oprócz wymienionych typów Witkacy proponował jeszcze portrety w kategoriach mieszanych np. B + E. Na niektórych portretach można znaleźć niesklasyfikowane w Regulaminie oznaczenie T.U. - co wg Witkacego dotyczyło dzieła, przy malowaniu którego miał poczucie upadku talentu.

Witkacy bardzo często dopisywał na swoich obrazach oznaczenia substancji, pod wpływem których tworzył, np.
C - alkohol
Co - kokaina
Cof - kofeina
Et - eter
F.ZZ. - fajka z zaciąganiem się
N? 3 - nie pił 3 dni
P - papierosy

Wśród tych oznaczeń znajdowały się także nazwy narkotyków, jak np. peyotl, gdyż Witkiewicz przez całe lata 30-te eksperymentował z nimi, malując pod ich wpływem oraz pisząc teksty. Badał w ten sposób, jaki jest wpływ poszczególnych specyfików na postrzeganie świata, a w konsekwencji na formę artystyczną powstających prac.

Według cennika opracowanego wraz z Regulaminem najdroższy (350 zł - tyle co dobra pensja urzędnicza) był typ A, gdyż autor nie lubił malować portretów realistycznych. A jak skomentować fakt, że portrety kobiece z obnażonymi szyjami i ramionami były o jedną trzecią droższe?