Wystawa Anny Orbaczewskiej „Głośna cisza” to prezentacja prac malarskich, rysunków oraz instalacji ułożonej z własnoręcznie malowanych farbą naszkliwną ceramicznych talerzy. Artystka w swojej twórczości często porusza tematy trudnych emocji wynikających z opresyjnych relacji rodzinnych. Sztuka staje się dla niej przestrzenią rozliczenia się z traumami i doświadczeniami emocjonalnych nadużyć. Choć tytuł wystawy sugeruje wymowną ciszę, intuicyjnie wyczuwamy, że w spojrzeniach sportretowanych kobiet kryją się historie pełne emocji, które wciąż czekają na właściwy moment, aby mogły zostać opowiedziane. W najnowszych obrazach dominuje głęboka czerwień – kolor miłości, bólu, krwi i ofiary, nadający całości wystawy wyraziste napięcie emocjonalne.
Na ekspozycji znajduje się cykl prac inspirowanych zapamiętanymi z dzieciństwa reprodukcjami obrazów Jeana-Honoré’a Fragonarda. Artystka poddaje refleksji sposób przedstawiania kobiet w malarstwie XVIII wieku, które najczęściej ukazywane są na tle krajobrazu, w otoczeniu adoratorów. Malarka dokonuje współczesnej reinterpretacji dzieł mistrza rokoka, dostrzegając obłudę świata pełnego blichtru i przepychu. Jej przewrotna inwersja, negatywne przedstawienie romantycznych scen rodzajowych, odwraca utarty porządek tamtej epoki, ujawniając powierzchowność i fałsz relacji międzyludzkich oraz podporządkowanie kobiet kanonowi idealnego piękna, będącego obiektem męskiego pożądania.
Istotną częścią wystawy jest zbiór kilkudziesięciu rysunków malowanych tuszem i akwarelą. Rysunki niczym kartki z pamiętnika, są osobistym zapisem napięć emocjonalnych, uwikłań w niebezpieczne relacje. Najczęściej pojawiają się na nich postacie kobiet, ale przedstawione są także relacje między kobietą a mężczyzną, mające często podtekst erotyczny. Podobne motywy pojawiają się na ceramicznych talerzach, gdzie przedmiot codziennego użytku staje się nośnikiem trudnych, niekiedy przemocowych historii. Przez ten cykl prac Orbaczewska sugestywnie podważa konwencjonalne wyobrażenia o poprawności relacji rodzinnych.
Twórczość Orbaczewskiej to labirynt pełen pułapek, niewidocznych połączeń i ukrytych blizn. Jej prace intrygują i niepokoją – nie tylko jako pojedyncze dzieła, ale także w kontekście wzajemnych dialogów między nimi. Przemilczane historie w świecie artystki nagle ożywają, są poddawane autorefleksji, która ma terapeutyczną moc wyzwolenia z opresji. Artystka uniwersalizuje przemilczane i spychane w niepamięć doświadczenia, przez co opowiedziana na wystawie historia nie jest tylko głosem jednej artystki, lecz staje się przeżyciem wielu kobiet, które doświadczyły przemocy.
Wernisaż: 03.04.2025, godz. 18.00
Czas trwania wystawy: 04.04-25.05.2025
Kuratorka: Mariola Balińska
Identyfikacja wizualna: Anna Witkowska
Edukacja: Iwona Zając, Paula Nastały
Komunikacja i promocja: Alina Balcerek-Budźko
Anna Orbaczewska (ur. 1974) zajmuje się malarstwem i rysunkiem, jest również autorką dekorowanych talerzy i kafli. Jest absolwentką Królewskiej Akademii Sztuki w Hadze (1998) oraz Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku (1999). Jej prace były prezentowane na licznych wystawach indywidualnych, m.in. w: CSW ŁAŹNIA, Gdańsk (2021, 2006), BWA Zielona Góra (2020), CAP Kobe Studio Y3, Kobe (2018), Gdańska Galeria Miejska (2015, 2013), Austriackie Forum Kultury w Warszawie (2008), Society For Arts, Chicago (2004). Brała również udział w licznych wystawach zbiorowych w takich miejscach jak: A.I.R. Gallery, Nowy Jork (2022), Dom Norymberski, Kraków i Galeria Güntera Grassa, Gdańsk (2019); Muzeum Narodowe w Gdańsku (2019), lokal_30, Warszawa (2019), Triennale Rysunku Wrocław, BWA Wrocław Główny (2019), Gdańska Galeria Miejska (2018), Goa Chitra Museum, Goa (2014), CSW Łaźnia, Gdańsk (2013). Jest wielokrotną stypendystką Marszałka Województwa Pomorskiego i Prezydenta Miasta Gdańska. Prace artystki znajdują się w kolekcjach prywatnych oraz w Muzeum Sztuki Nowoczesnej NOMUS w Gdańsku. W 2024 roku uczestniczyła w programie rezydencyjnym dla artystów w Residency Unlimited w Nowym Jorku, dzięki wsparciu finansowemu z Instytutu Kultury Polskiej w Nowym Jorku, Instytutu Adama Mickiewicza, Miasta Gdańska oraz Samorządu Województwa Pomorskiego. Mieszka i pracuje w Gdańsku.
Dofinansowano ze środków Miasta Sopot.
